Boetebeding in franchiseovereenkomst

De afspraken tussen franchisenemer en franchisegever worden doorgaans schriftelijk vastgelegd, zodat voor beiden duidelijk is wat hun rechten en verplichtingen zijn. Uiteraard ga je er vervolgens vanuit dat die verplichtingen ook worden nagekomen, maar zo gaat het niet altijd. Met name indien de samenwerking niet zo verloopt zoals verwacht en de franchiserelatie wordt beëindigd, komt het met regelmaat voor dat een partij zijn verplichtingen (bewust) niet nakomt.

Om tot een grotere ‘contractstrouw’ te komen kan het helpen om een boetebeding op te nemen. Een boete is vaak een hoog bedrag, zodat het overeenkomen van een boete bij een tekortkoming doorgaans een afschrikwekkend effect heeft. Een ander voordeel, is dat je bij overtreding van een verplichting simpelweg de boete kunt vorderen en niet (in rechte) hoeft aan te tonen dat en hoeveel schade je door de overtreding hebt geleden. Twee goede redenen dus om na te denken over het ‘verzwaren’ van bepaalde verlichtingen met een boetebeding.

Ik geef een aantal tips voor het formuleren en het gebruik van een boetebeding:

1. Neem alleen een boete op voor kernverplichtingen en verplichtingen waarvan de schade bij overtreding lastig is aan te tonen.

Een rechter is bevoegd om de hoogte van een verbeurde boete te matigen. Daar zal hij eerder toe overgaan als er een hoge boete is gesteld op overtreding van alle verplichtingen, dan als de boete is beperkt tot bepaalde verplichtingen. Vanuit dezelfde gedachte is het raadzaam om een verschillende boetebedrag op te nemen, rekening houdend  met de nadelige gevolgen van de mogelijke overtreding. Zijn die gevolgen heel groot – in financiële zin of bijvoorbeeld doordat daardoor de goede naam van de formule (onherstelbaar) wordt beschadigd – dan zal een hoger boetebedrag sneller gerechtvaardigd worden geacht.

2. Neem op dat je zowel betaling van de boete als nakoming van de verplichting kunt vorderen.

De wet gaat ervanuit dat de boete in de plaats treedt van de verplichting; of je vordert alsnog nakoming van de verplichting of je vordert betaling van het boetebedrag. Dat is onwenselijk als je niet alleen aanspraak wil maken op de boete, maar ook belang hebt bij het alsnog nakomen van de onderliggende verplichting.

3. Neem op dat je naast de boete ook schade kunt vorderen.

Neem je dit niet expliciet op, dan treedt de boete in de plaats van schadevergoeding op basis van de wet. Mocht de daadwerkelijke schade hoger uitvallen dan het boetebedrag waar je al aanspraak op hebt gemaakt, dan kan je die schade niet meer vorderen. Dit voorkom je door op te nemen dat een aanspraak op een boetebedrag het recht op schadevergoeding onverlet laat.

4.   Wijs op het boetebeding.

Eindigt de franchiseovereenkomst en/of voorzie je dat de wederpartij zich mogelijk niet aan een verplichting gaat houden, wijs hem dan op de verplichting en dat je bij overtreding daarvan aanspraak zult gaan maken op de boete. Een dergelijke gewaarschuwd mens voor twee telt en mijn ervaring is dat rechters minder tot matiging van de boete geneigd zijn, als iemand kort voor de overtreding nog is gewezen op de gevolgen daarvan.

***
Bovenstaande column verscheen in de nieuwsbrief van de Nederlandse Franchise Vereniging.

09 - 06 - 2016