Ondernemen in crisistijd

5 Tips voor het rechtsgeldig overeenkomen van een eigendomsvoorbehoud

Het faillissement van een afnemer heeft vrijwel altijd financiële consequenties voor uw onderneming. U kunt eventuele vorderingen indienen bij de curator, maar in het merendeel van de faillissementen wordt aan de concurrente schuldeisers niet uitbetaald. U kunt de consequenties van eventuele faillissementen van uw afnemers beperken voor uw onderneming. Het overeenkomen van een eigendomsvoorbehoud is daarbij een goed middel. Wij geven u 5 tips voor het op rechtsgeldige wijze overeenkomen van een eigendomsvoorbehoud.

1. Eigendomsvoorbehoud formuleren

Het eigendomsvoorbehoud dient expliciet te worden opgenomen in de overeenkomst of in de toepasselijke algemene voorwaarden. Er dient te worden opgenomen dat de eigendom van de goederen pas overgaat op de afnemer nadat de factuur volledig is voldaan. Een mogelijkheid is om uw eigendomsvoorbehoud te ‘verlengen’ en overeen te komen dat het eigendomsvoorbehoud zich mede uitstrekt over alle andere vorderingen op de afnemer. Zolang u nog een openstaande vordering op de afnemer heeft, is de eigendom van de door u eerder geleverde producten (ook indien het goederen betreft waarvan de betreffende factuur wel is voldaan) niet overgegaan op de afnemer.

2. Eigendomsvoorbehoud overeenkomen

Wij raden u aan om het eigendomsvoorbehoud op te nemen in de door beide partijen ondertekende overeenkomst, zodat geen discussie kan ontstaan over wat is overeengekomen. Gebruikelijk is om het eigendomsvoorbehoud op te nemen in de algemene voorwaarden. Om de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden zeker te stellen, dient u deze vóór of bij het sluiten van de overeenkomst (en dus niet voor het eerst bij de factuur) ter hand te stellen. In de praktijk blijkt het lastig bewijs te leveren van het feit dat de algemene voorwaarden feitelijk vóór of bij het sluiten van de overeenkomst ter beschikking zijn gesteld aan de afnemer. Een praktische oplossing is om de algemene voorwaarden (waarin het eigendomsvoorbehoud is opgenomen) op de achterzijde van uw briefpapier, waarop de overeenkomst wordt geprint, te laten afdrukken, waardoor u vrij eenvoudig bewijs van terhandstelling kunt leveren. Ook kunt u de algemene voorwaarden per e-mail toezenden aan uw afnemers.

3. Goederen identificeerbaar maken

Het eigendomsvoorbehoud heeft alleen effect indien u nog kunt aantonen welke goederen u heeft geleverd. Is dat niet mogelijk, dan kunt u uw goederen niet terugvorderen. Daarom is het verstandig ervoor te zorgen dat u bijvoorbeeld uw firmanaam in de betreffende goederen verwerkt of de goederen per stuk verpakt (met op het verpakkingsmateriaal vermelding van uw firmanaam).

4. Positie afnemer bijhouden

Alhoewel een eigendomsvoorbehoud een goed middel is om uw positie (in geval van faillissement) zeker te stellen, dient u er op bedacht te zijn dat het eigendomsvoorbehoud teniet kan gaan doordat de afnemer het heeft verbruikt (bijvoorbeeld door verwerking van het door u geleverde halffabricaat in een eindproduct). Dat lijkt helaas onvermijdelijk. Derhalve is een goed zicht op de (financiële) positie van uw afnemers raadzaam; hoeveel facturen staan er open, wat is de totale openstaande vordering en welke goederen zijn er geleverd. Indien de achterstand in betalingen oploopt, kunt u maatregelen treffen en eventueel gebruik maken van uw eigendomsvoorbehoud.

5. Informatieverstrekking ingeval van faillissement afnemer

Uit het voorgaande blijkt dat u doeltreffende maatregelen kunt treffen. Indien u op rechtsgeldige wijze een eigendomsvoorbehoud met uw afnemer overeenkomt, heeft dit ook ingeval van faillissement van uw afnemer werking. Zodra het faillissement van uw afnemer is uitgesproken, kunt u uw vordering bij de curator indienen. U dient daarbij expliciet aan te geven dat u zich beroept op een eigendomsvoorbehoud. Voor een spoedige afwikkeling is het wenselijk om de relevante stukken daarbij direct te overleggen. Denkt u daarbij aan de stukken waaruit het eigendomsvoorbehoud blijkt (overeenkomst/algemene voorwaarden) en de facturen van de goederen die u heeft geleverd (en die zich vermoedelijk nog in de voorraad bevinden). Een curator kan uw goederen pas retourneren nadat hij uw positie heeft kunnen vaststellen.

Mocht u naar aanleiding van het voorgaande vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met Caroline ten Cate.