Het bedrijfsleven staat voor een grote uitdaging om te verduurzamen. Ook ondernemingsraden hebben hierin een rol. De ondernemingsraad heeft bijvoorbeeld een adviesrecht over besluiten over milieuzorg. Maar, ook andersoortige besluiten waarover de ondernemingsraad om advies moet worden gevraagd, hebben gevolgen voor het milieu en klimaat. De ondernemingsraad kan hier in zijn advies aandacht aan schenken. 

Als een ondernemer afwijkt van het advies van de ondernemingsraad kan deze een beroepsprocedure starten. In deze procedure toetst de Ondernemingskamer of de ondernemer bij afweging van de betrokken belangen in redelijkheid tot het besluit kon komen. Karlijn van der Heijden onderzocht voor het Tijdschrift Arbeidsrechtpraktijk in hoeverre duurzaamheidsargumenten daarbij kunnen meewegen. In haar artikel komt onder meer het volgende naar voren.  

Uit de parlementaire geschiedenis kan worden afgeleid dat maatschappelijke belangen, zoals de zorg voor het milieu en klimaat, als zelfstandig belang kunnen meewegen in de beroepsprocedure. Karlijn redeneert dat een ondernemer zich daarbij maar beperkt kan ‘verschuilen’ achter het feit dat beschadiging van het milieu en klimaat niet alleen door de ondernemer wordt veroorzaakt, maar door veel meer actoren. Aan de hand van rechtspraak kan wel worden beredeneerd dat een maatschappelijk belang zwaarder weegt naar mate de maatschappelijke gevolgen van een besluit groter zijn. Dit is enerzijds zo als het aandeel van de onderneming in de problematiek groter is, maar ook als de urgentie van het probleem toeneemt.

Het maatschappelijke belang is echter niet doorslaggevend in de beroepsprocedure; het ondernemersbelang mag prevaleren. Zorg voor het milieu en klimaat kan echter op meerdere manier óók in het belang van de onderneming zijn. Allereerst omdat wel aan de hand van rechtspraak wordt geredeneerd dat (het bestuur van) een vennootschap de zorg voor het milieu en het klimaat in bepaalde mate moet meewegen in de besluitvorming. 

Daarnaast kan worden geredeneerd dat het ondernemingsbelang in het geding is als er (mogelijk) wettelijke verplichtingen worden geschonden. Uit de rechtspraak vloeit voort dat dit niet alleen aan de orde kan zijn bij schending van hard law, maar via de zorgvuldigheidsnorm ook bij schending van soft law of bij schending van fundamentele rechten uit verdragen. Karlijn onderzoekt in hoeverre dergelijke schendingen meewegen in de beroepsprocedure.  

Duurzaamheidsargumenten kunnen ook in het belang van de onderneming meewegen als het besluit van de ondernemer invloed heeft op de vervulling van duurzaamheidsverplichtingen waar de onderneming zich vrijwillig aan heeft gecommitteerd, bijvoorbeeld door deelname aan duurzaamheidscodes en pledges of door toezeggingen aan of afspraken met de ondernemingsraad. In haar artikel bespreekt Karlijn in hoeverre dit soort vrijwillige verplichtingen in de beroepsprocedure gewicht in de schaal leggen. 

Verder kan duurzaamheid meewegen als de toekomstbestendigheid van de onderneming door het besluit negatief wordt beïnvloed. Een negatieve invloed op de toekomstbestendigheid kan bijvoorbeeld aan de orde zijn als de reputatie en (arbeids)marktpositie van een onderneming door het onvoldoende verminderen van haar footprint zal verslechteren en/of als het hierdoor lastiger zal zijn om benodigde vergunningen te verkrijgen. 

Wilt u het artikel lezen? Neem gerust contact op met Karlijn van der Heijden.

Meer weten over het adviesrecht en de beroepsprocedure? Zie onze blogreeks.